NHỮNG QUY ĐỊNH VÀ PHƯƠNG PHÁP BẢO VỆ CHỐNG SÉT ĐÁNH THẲNG

1. Công trình mái bằng chỉ cần bảo vệ các góc mái và tường chắn mái mặt mái không cần phải bảo vệ.
2. Các công trình mái dốc, có độ dốc bằng hoặc lớn hơn 27^o, chiều cao không quá 16m, chiều rộng không quá 21m, khi tiến hành bảo vệ chống sét phải theo những quy định sau đây:
3. a) Nếu chiều dài của công trình không quá 30m, thì chỉ cần bảo vệ các góc mái và các góc chân mái;
4. b) Nếu chiều dài công trình từ 30m đến 60m, thì chỉ cần bảo vệ các góc mái, góc chân mái và bờ nóc.

Trường hợp đặc biệt, nếu công trình mái dốc có độ dốc nhỏ hơn 27^o và chiều dài lớn hơn 60m, thì còn phải tăng cường bảo vệ cả chân mái nữa.

3. Các công trình có những kết cấu nhô cao khỏi mặt mái (ống khói, ống thông hơi…) thì ngoài việc bảo vệ chống sét cho công trình như quy định ở mục 1 và 2 (phần II), còn phải tăng cường bảo vệ cục bộ cho những kết cấu đó.
4. Các công trình có mái bằng kim loại, thì chỉ cần nối đất chân mái là đủ. Nếu chiều dài công trình từ 20m trở xuống, thì mỗi góc chân mái phải đặt một dây nối đất. Nếu chiều dài công trình lớn hơn 20m, thì cứ cách 20m đặt một dây nối đất.
5. Những công trình có mái làm bằng tranh, tre, nứa, lá… hoặc làm bằng vật liệu xây dựng dễ cháy, thì phải đảm bảo khoảng cách giữa các bộ phận dẫn điện của hệ thống chống sét, với công trình không được nhỏ hơn 40cm, nếu khoảng cách đó không bảo đảm được, thì hệ thống chống sét bắt buộc phải đặt độc lập.
6. Ống khói bằng kim loại có chiều dày lớn hơn 3mm, thì chỉ cần nối chân ống khói với bộ phận nối đất.

Nếu chiều cao của ống khói nhỏ hơn 10m, thì chỉ cần một dây nối đất; nếu lớn hơn 10m thì phải có ít nhất là hai dây.

Ống khói bằng gạch thì phải bảo vệ bằng kim loại thu sét. Nếu đường kính miệng ống khói lớn hơn 1m, thì phải bảo vệ ít nhất bằng 2 kim thu sét. Số dây nối đất cũng quy định như trường hợp ống khói bằng kim loại.

7. Các dây dẫn sét phải đặt theo những đường ngắn nhất kể từ bộ phận thu sét đến bộ phận nối đất; các chỗ uốn cong không được nhỏ hơn 90^o.

Đối với các công trình có chiều cao nhỏ hơn 10m, thì một kim thu sét cho phép đặt một dây nối đất; nếu số kim thu sét lớn hơn 2, thì cho phép dùng một dây dẫn nối liền giữa các kim, và cứ 20m theo chiều dài của công trình, phải có một dây dẫn nối xuống dây nối đất.

8. Trị số điện trở nối đất của hệ thống chống sét đánh thẳng không được lớn hơn 20 ôm. Trường hợp điện trở suất của đất (tại khu vực xây dựng công trỉnh) có trị số lớn, thì phải dùng phương pháp cải tạo đất, hoặc đặt bộ phận nối đất ra xa (nơi có điện trở suất của đất nhỏ) để đảm bảo trị số điện trở nối đất nằm trong giới hạn. Khi đã thực hiện các biện pháp trên mà vẫn không đạt được giá trị số điện trở nối đất quy định, hoặc có thể thực hiện được nhưng quá tốn kém, thì trị số điện trở nối đất được phép tăng lên, nhưng không được quá 50 ôm.

9.Trị số điện trở suất của đất được xác định bằng cách dùng đồng hồ đo trực tiếp. Để tính đến ảnh hưởng của thời tiết, trị số điện trở suất của đất đo được phải nhân với hệ số Km = 1,4 khi do vào mùa khô, Km = 1,8 khi đo vào mùa mưa nếu nối đất theo kiểu bề mặt; và Km = 1,1 đến 1,3 nếu nối đất theo kiểu chôn sâu.

Khi không có điều kiện đo trực tiếp bằng đồng hồ, thì trị số điện trở suất của đất dùng trong tính toán được xác định một cách gần đúng theo bảng sau đây:

10. Cho phép sử dụng cả đường ống kim loại chôn dưới đất (trừ các ống dẫn các chất dễ cháy nổ) làm cực nối đất tự nhiên để giảm bớt số cực nối đất nhân tạo của hệ thống bảo vệ chống sét.

Cho phép sử dụng bộ phận nối đất của hệ thống chống sét của đường dây dẫn điện truyền vào nhà làm bộ phận nối đất của hệ thống chống sét đánh thẳng, nhưng điện trở nối đất của nó, về trị số không được quá 20 ôm.

11. Bộ phận thu sét, có thể dùng kim thu sét, đai thu sét, hoặc cột thu sét độc lập:
12. a) Nếu dùng kim thu sét thì chiều cao có ích của kim không được quá 1m; với sắt tròn đường kính không được nhỏ hơn 12mm, với sắt dẹt hoặc sắt góc thì tiết diện không được nhỏ hơn 100mm², trong đó bề dày không được nhỏ hơn 3mm;
13. b) Nếu dùng đai thu sét, thì tiết diện của đai không được nhỏ hơn 50mm²; có thể dùng sắt tròn, với đường kính tối thiểu là 8mm, hoặc sắt dẹt hay sắt góc với bề dày không được nhỏ hơn 3mm;
14. c) Nếu dùng dây thu sét thì nên sử dụng sắt tròn đường kính 8mm. Khoảng cách tối thiểu từ dây thu sét đến công trình là 60cm;
15. d) Nếu dùng kim thu sét độc lập, thì giá đỡ của kim có thể làm bằng tre, gỗ… nhưng không được cao hơn bờ nóc của công trình quá 0m5. Các điều kiện về chiều cao và kích thước của kim được như ở phần a.

Để chống gỉ, tất cả các chi tiết của bộ phận thu sét phải được mạ kẽm hoặc sơn bột nhôm đỏ (sơn dẫn điện).

12. Dây dẫn sét; phần đi trên không, tiết diện không được nhỏ hơn 28mm²; với sắt tròn đường kính không được nhỏ hơn 6mm, với sắt dẹt và sắt góc thì bề dày không được nhỏ hơn 3mm.

Phần đi dưới đất, tiết diện không được nhỏ hơn 50mm², với sắt tròn đường kính không được nhỏ hơn 8mm, với sắt dẹt và sắt góc thì bề dày không được nhỏ hơn 3mm.

Dây dẫn sét nối giữa các bộ phận thu sét với nhau phải sơn bột nhôm, còn phần dẫn xuống bộ phận nối đất thì chỉ cần sơn chống gỉ.

Cấm dùng các loại dây nhiều sợi vặn xoắn làm dây dẫn sét.

13. Hình thức nối đất có thể dùng cọc, tia hoặc vừa cọc vừa tia. Khi dùng cọc, thì chiều dài của cọc không không được nhỏ hơn 2m và phải đóng xuống đất sao cho đầu trên của cọc ngập sâu từ 0,8 đến 1m; với sắt tròn đường kính không được nhỏ hơn 25mm, sắt ống thì đường kính ngoài không được nhỏ hơn 35mm và chiều dày thành ống không được nhỏ hơn 3,5mm, với sắt góc thì kích thước tối thiểu là 60x60x6 (mm); khoảng cách giữa các cọc (a) không được nhỏ hơn 2m; thanh nối giữa các cọc với nhau có thể dùng sắt tròn hoặc sắt dẹt, với sắt tròn đường kính không được nhỏ hơn 8mm, sắt dẹt thì kích thước tối thiểu phải là 12x4(mm). Cấm dùng dây dẫn nhiều sợi vặn xoắn làm thanh nối đất.

Khi dùng tia, có thể dùng sắt tròn, sắt dẹt hoặc sắt góc; với sắt tròn đường kính không được nhỏ hơn 8mm, với sắt dẹt thì kích thước tối thiểu là 12x4 (mm), với sắt góc thì kích thước tối thiểu là 60x60x6 (mm); chiều dài của tia không được quá 100m, khi kéo dài đến 100m mà không đạt được trị số điện trở nối đất quy định thì phải tăng thêm số tia hoặc cọc; tia phải chôn sâu dưới mặt đất từ 0m5 đến 0m8.

Toàn bộ bộ phận nối đất có thể mạ kẽm, mạ thiếc, hoặc sơn dẫn điện; nếu không có điều kiện mạ hoặc sơn thì chỉ được để trần; không được sơn các chất cách điện như các loại sơn thường, hắc-ín, nhựa đường…

14. Lắp đặt hệ thống chống sét phải bảo đảm chắc chắn và an toàn. Cách lắp đặt kim thu sét, đai thu sét, dây thu sét được trình bày ở mục III của phần hướng dẫn kèm theo.

Nếu dùng cột thu sét độc lập giá đỡ kim phải bảo đảm gió cấp VI không làm đỗ gãy.

Khoảng cách giữa các chân đỡ dây dẫn sét đi trên mái không được quá 1m5; đi dọc theo tường thì không được quá 2m (xem hình vẽ ở phần hướng dẫn).

Khoảng cách từ dây dẫn sét đến cửa sổ, cửa ra vào không được nhỏ hơn 1m5. Không được đặt dây dẫn sét nơi có nhiều người thường xuyên qua lại.

Bộ phận nối đất phải đặt chôn cách móng nhà và các lối đi lại ít nhất là 5m nếu là nối đất kiểu tập trung, và 0m5 nếu là nối đất kiểu tia. Khi chôn bộ phận nối đất phải lấp đất và đầm thật chặt.

Các mối nối của hệ thống chống sét tốt hơn hết là hàn điện hoặc hàn hơi. Nếu không có điều kiện để hàn, thì các mối nối được phép nối bằng bu-lông, đinh tán hoặc kẹp nối, nhưng mỗi mối nối phải có ít nhất là 2 đinh nối. Diện tích tiếp xúc của mối nối không được nhỏ hơn 100mm²; nếu hàn thì chiều dài của mối hàn không được nhỏ hơn 6 lần đường kính của dây nối lớn hơn (với sắt tròn) và 2 lần chiều rộng của dây nối (với sắt dẹt). Các mối nối phải bảo đảm chắc chắn về mọi mặt cơ giới và dẫn điện.

Các mối nối dưới đất, nếu dùng bu-lông hoặc đinh tán, thì nên bọc mặt nạ ngoài của mối nối bằng một lớp vữa xi-mang để chống gỉ.